Σχετικά με το παρόν εργαλείο

 

Για ποιον λόγο αναπτύχθηκε το παρόν εργαλείο;

Ο πρωταρχικός στόχος του παρόντος εργαλείου είναι η διευκόλυνση της έγκαιρης αναγνώρισης των ατόμων με ειδικές διαδικαστικές ανάγκες ή/και ανάγκες υποδοχής. Η χρήση του είναι δυνατή σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας ασύλου και της διαδικασίας υποδοχής.

Το παρόν εργαλείο είναι μια διαδραστική πλατφόρμα που σάς επιτρέπει να αναγνωρίζετε τις ειδικές ανάγκες ανιχνεύοντας ορισμένες ενδείξεις τις οποίες ενδέχεται να παρατηρήσετε ή οι οποίες ενδέχεται να προκύψουν βάσει διάφορων αποδεικτικών στοιχείων (πληροφορίες που περιέχονται στην αίτηση διεθνούς προστασίας, ιατρική πραγματογνωμοσύνη, δηλώσεις κατά τη διάρκεια της προσωπικής συνέντευξης, κ.λπ.). Εκτός από τις ενδείξεις αναγνώρισης, το εργαλείο παρέχει γενική καθοδήγηση όσον αφορά τις ειδικές διαδικαστικές εγγυήσεις και την υποστήριξη στο στάδιο υποδοχής που μπορείτε να παρέχεται στον αιτούντα στο πλαίσιο της ΕΕ+. 

Το εργαλείο σχεδιάστηκε για να υποστηρίξει τα κράτη μέλη στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους βάσει της αναδιατυπωθείσας οδηγίας για τις συνθήκες υποδοχής (2013/33/ΕΕ) και της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου (2013/32/ΕΕ):

►   Η αναγνώριση πρέπει να πραγματοποιείται εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος από της υποβολής της αίτησης διεθνούς προστασίας και πρέπει να είναι διαρκής (άρθρο 22 της οδηγίας σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία (αναδιατύπωση)) και άρθρο 24 της οδηγίας σχετικά με κοινές διαδικασίες για τη χορήγηση και ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας (αναδιατύπωση)).  

►   Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να λαμβάνουν υπόψη την ειδική κατάσταση των αιτούντων που χρήζουν ειδικής υποστήριξης στο στάδιο της υποδοχής (άρθρο 21 της οδηγίας σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία (αναδιατύπωση)) και ειδικών διαδικαστικών εγγυήσεων (αιτιολογική σκέψη 29 της οδηγίας σχετικά με κοινές διαδικασίες για τη χορήγηση και ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας (αναδιατύπωση)).

Τα κράτη μέλη μπορούν να ενσωματώσουν το εργαλείο στο πλαίσιο ενός πιο ολοκληρωμένου μηχανισμού αναγνώρισης. Οι λεπτομέρειες χρήσης εξαρτώνται από το εθνικό πλαίσιο και τις συναφείς ανάγκες.

Πώς μπορεί να σας υποστηρίξει στο καθημερινό σας έργο το παρόν εργαλείο;

IΣτο σύνολο των περιπτώσεων, ακόμα και σε υποθέσεις αιτούντων χωρίς κάποια προφανή ειδική ανάγκη, πρέπει να διενεργείται αναγνώριση και εκτίμηση των ειδικών αναγκών σε ατομική βάση. Το παρόν εργαλείο σχεδιάστηκε για να παρέχει πρακτική υποστήριξη στο πλαίσιο της εν λόγω διαδικασίας ατομικής αναγνώρισης. Ο σκοπός του δεν είναι η ταξινόμηση των αιτούντων σε ειδικές κατηγορίες ή η ενιαία αντιμετώπιση όλων των πιθανών ειδικών αναγκών, αλλά η καθοδήγηση του χρήστη βάσει μιας διαδικασίας που μπορεί να διασφαλίσει την ικανοποίηση των ειδικών αναγκών του εκάστοτε αιτούντος σε ατομική βάση.

Ανάλογα με τις ανάγκες που έχετε ως χρήστης και το κατά πόσον έχει ήδη λάβει χώρα η αναγνώριση, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις ενδείξεις ή να αποκτήσετε απευθείας πρόσβαση στη συναφή κατηγορία και στο συγκεκριμένο στάδιο υποστήριξης για το οποίο ενδιαφέρεστε.

Εκτυπώσιμη έκθεση: Μόλις κρίνετε ότι τα αποτελέσματα της αναγνώρισης και οι πληροφορίες που συλλέξατε είναι ικανοποιητικά, μπορείτε να αποθηκεύσετε ηλεκτρονικά ή να εκτυπώσετε μια έκθεση η οποία θα περιέχει συνοπτική παρουσίαση των συναφών πληροφοριών και θα σκιαγραφεί τις πιθανές αναγκαίες ενέργειες. Προτού εκτυπώσετε ή αποθηκεύσετε ηλεκτρονικά τον φάκελο σε μορφή pdf, μπορείτε να προσθέσετε τυχόν παρατηρήσεις σας, ώστε η έκθεση να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος του φακέλου του αιτούντος. Οι παρατηρήσεις που εισάγετε δεν τυγχάνουν επεξεργασίας ούτε αποθηκεύονται στο επιγραμμικό εργαλείο και προστατεύονται από παρεμβάσεις.

Ποιο είναι το πεδίο εφαρμογής του παρόντος εργαλείου;

Ενδείξεις

Το εργαλείο παρέχει μια διαδραστική πλατφόρμα για την αναγνώριση των ειδικών αναγκών στο πλαίσιο της διαδικασίας ασύλου. Πρωτίστως αντιμετωπίζει την ανάγκη αναγνώρισης των ειδικών αναγκών βάσει σημαντικών ενδείξεων οι οποίες έχουν ομαδοποιηθεί στις ακόλουθες κατηγορίες.

Ειδικές ανάγκες

Το παρόν εργαλείο περιλαμβάνει τις κατηγορίες ατόμων με ειδικές ανάγκες που αναφέρονται στο άρθρο 21 της οδηγίας σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία (αναδιατύπωση)), καθώς και δύο ακόμη κατηγορίες που προστέθηκαν βάσει των πληροφοριών που αφορούν τις πρακτικές της ΕΕ+, ειδικότερα τους αιτούντες ΛΑΟΔΜ και τα άτομα με ειδικές ανάγκες με βάση το φύλο. Το εργαλείο αναγνωρίζει τους περιορισμούς που συνεπάγεται η ανάπτυξή του, καθώς και το ενδεχόμενο να υπάρχουν ειδικές ανάγκες εκτός των καθορισμένων κατηγοριών. Οι αναλφάβητοι αιτούντες, για παράδειγμα, ενδέχεται να χρήζουν ειδικής διαδικαστικής συνδρομής και υποστήριξης υποδοχής. Ωστόσο, η περίπτωση αυτή δεν αντιμετωπίζεται ως ιδιαίτερη κατηγορία ατόμων με ειδικές ανάγκες. Επίσης, το εργαλείο αναγνωρίζει και λαμβάνει υπόψη το ενδεχόμενο ορισμένοι αιτούντες να έχουν ειδικές ανάγκες που εμπίπτουν σε περισσότερες κατηγορίες. Για παράδειγμα, μια ανήλικη που έρχεται μαζί με την οικογένειά της ενδέχεται να είναι θύμα ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Εάν έχετε εντοπίσει τις αντίστοιχες ενδείξεις, το εργαλείο θα θεωρήσει ως συναφείς αμφότερες τις κατηγορίες: «συνοδευόμενοι ανήλικοι» και «άτομα τα οποία έχουν υποστεί άλλες σοβαρές μορφές ψυχολογικής, σωματικής ή σεξουαλικής βίας».

Υποστήριξη

Επιπλέον, το εργαλείο διευκολύνει τη διεκπεραίωση ορισμένων διαδικαστικών σταδίων και την υποστήριξη υποδοχής και παρέχει γενική καθοδήγηση. Παρότι αναγνωρίζεται ότι οι ειδικές ανάγκες δεν παύουν να υφίστανται μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ασύλου στον πρώτο βαθμό, το εργαλείο μεριμνά για τη δυνητικώς αναγκαία υποστήριξη μόνο έως το συγκεκριμένο χρονικό σημείο για πρακτικούς λόγους. Εξάλλου, παρότι αντιμετωπίζει εν συντομία τις επιπτώσεις συγκεκριμένων ειδικών αναγκών στην αξιοπιστία, δεν υπεισέρχεται στη διαδικασία της λήψης απόφασης και στην εξέταση των ειδικών αναγκών ως πιθανών λόγων για τη χορήγηση διεθνούς προστασίας. Εστιάζει αποκλειστικά στις διαδικαστικές εγγυήσεις και στην υποστήριξη υποδοχής.

Πώς αναπτύχθηκε το παρόν εργαλείο;

Το παρόν πρακτικό εργαλείο αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της διαδικασίας του Πίνακα Ποιότητας της EASO. Εφαρμόζοντας τη μεθοδολογική προσέγγιση του Πίνακα Ποιότητας, η ανάπτυξη του εργαλείου αξιοποίησε την ολοκληρωμένη χαρτογράφηση των ισχυουσών πρακτικών της ΕΕ+, τα υπάρχοντα εργαλεία και τους μηχανισμούς αναγνώρισης.

Το εργαλείο αναπτύχθηκε από ομάδα εργασίας εθνικών εμπειρογνωμόνων του τομέα της διαδικασίας ασύλου και υποδοχής, περιλαμβανομένων εμπειρογνωμόνων από το Βέλγιο, τη Βουλγαρία, τη Μάλτα, τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ παρασχέθηκαν πολύτιμες αρχικές πληροφορίες από μια ομάδα αναφοράς στην οποία συμμετείχαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους. Τα προκαταρκτικά δεδομένα αποτέλεσαν αντικείμενο διαβούλευσης με την ομάδα αναφοράς ποιότητας της EASO και με τα ενδιαφερόμενα μέλη του συμβουλευτικού φόρουμ της EASO. Επιπλέον, το εργαλείο αποτέλεσε αντικείμενο διαβούλευσης με τα κράτη μέλη, τα δε σχόλιά τους ελήφθησαν υπόψη πριν από την οριστικοποίησή του προκειμένου να ενισχυθεί η χρησιμότητά του στα διάφορα εθνικά πλαίσια.

Εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας στους εθνικούς εμπειρογνώμονες και σε όλους τους οργανισμούς και τις οργανώσεις που συμμετείχαν στην εν λόγω διαβούλευση για την ανταλλαγή γνώσεων και τη συμβολή τους στο σημαντικό αυτό επίτευγμα: Association Européenne pour la Défense des Droits de l'Homme European (AEDH), Asylum Aid, Βελγικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, Caritas International, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους, Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, Διεθνής Ένωση Λεσβιών, Ομοφυλόφιλων, Αμφιφυλόφιλων, Τρανσεξουαλικών και Διεμφυλικών Ατόμων (ILGA), International Network to Analyze, Communicate and Transform the Campaign against FGM/C (INTACT), Διεθνής Οργανισμός Μεταναστεύσεως (ΔΟΜ), Διεθνές Συμβούλιο Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων (IRCT), Jesuit Refugee Service Malta (JRS), Νορβηγικός Οργανισμός για τους Αιτούντες Άσυλο (NOAS), Ερυθρός Σταυρός, Save the Children, Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα (ΥΑΑΔ), Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες και Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Πώς συνδέεται το εργαλείο με τα εθνικά συστήματα;

Το κύριο μέρος του εργαλείου –η αναγνώριση– σχεδιάστηκε με γνώμονα την γενική εφαρμογή του σε κάθε πλαίσιο. Βασίζεται στα κοινά σε όλα τα κράτη στοιχεία που επιτρέπουν την αναγνώριση των ειδικών αναγκών του εν δυνάμει αιτούντος.

Η ενότητα που αφορά τις ειδικές διαδικαστικές εγγυήσεις και την υποστήριξη υποδοχής λαμβάνει υπόψη τις ενδεχόμενες αποκλίσεις μεταξύ των εθνικών ρυθμίσεων και των επιμέρους μορφών συνδρομής στα κράτη της ΕΕ+. Το εργαλείο παρέχει συνοπτική και γενική καθοδήγηση για τα συγκεκριμένα θέματα και, εν συνεχεία, παραπέμπει τον χρήστη στην εθνική πρακτική.

Πώς συνδέεται το παρόν εργαλείο με άλλα εργαλεία υποστήριξης της EASO;

Επισημαίνεται ότι το παρόν πρακτικό εργαλείο δεν μπορεί επ' ουδενί να υποκαταστήσει την ανάγκη κατάρτισης και τις προσπάθειες ευαισθητοποίησης όσον αφορά τις πιθανές ειδικές ανάγκες στο πλαίσιο της διαδικασίας ασύλου.

Η κατάρτιση είναι ιδιαίτερα σημαντική προκειμένου ο αρμόδιος δημόσιος λειτουργός να μπορεί να αναγνωρίσει έγκαιρα και να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις ειδικές ανάγκες των αιτούντων διεθνή προστασία. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη πρέπει να παρέχουν σχετική κατάρτιση στους διάφορους παράγοντες οι οποίοι ενδέχεται να έλθουν σε επαφή με τους αιτούντες διεθνή προστασία καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας ασύλου.

Όπως όλα τα εργαλεία πρακτικής υποστήριξης της EASO, το εργαλείο ΑΑΕΑ βασίζεται στα κοινά πρότυπα του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου (ΚΕΣΑ) και σε αναγνωρισμένες καλές πρακτικές. Αναπτύχθηκε με γνώμονα την παροχή πρακτικής επιτόπιας υποστήριξης και πρέπει να γίνεται αντιληπτό ως συμπλήρωμα άλλων διαθέσιμων εργαλείων, π.χ. της κατάρτισης, άλλων πρακτικών εργαλείων και οδηγών, των πληροφοριών για τη χώρα καταγωγής, κ.λπ. Η συμβατότητά του σε σχέση με τα εν λόγω εργαλεία υπήρξε το πρωταρχικό μέλημα κατά την ανάπτυξη του περιεχομένου του. Ειδικότερα, το εργαλείο αναπτύχθηκε με βάση τις συναφείς θεματικές ενότητες του εκπαιδευτικού προγράμματος της EASO, ήτοι τις θεματικές ενότητες «Φύλο, ταυτότητα φύλου και σεξουαλικός προσανατολισμός», «Συνεντεύξεις ευάλωτων προσώπων» και «Συνεντεύξεις παιδιών», και ενσωματώθηκε στην εκπαιδευτική θεματική ενότητα «Υποδοχή». Το εργαλείο ΑΑΕΑ είναι επίσης συμβατό με τους διαθέσιμους στο κοινό πρακτικούς οδηγούς Πρακτική Συνέντευξη και Evidence Assessment, της σειράς «EASO Practical Guides Series», στους οποίους και παραπέμπει.