Jak korzystać z przedmiotowego narzędzia?

Kto powinien korzystać z przedmiotowego narzędzia?

Odpowiedzialny funkcjonariusz

Termin „odpowiedzialny funkcjonariusz” jest stosowany w ogólnym sensie i obejmuje wszystkich funkcjonariuszy, którzy mogą potencjalnie mieć styczność i kontakt z osobą ubiegającą się o udzielenie ochrony międzynarodowej. Grono takich osób może obejmować funkcjonariuszy straży granicznej, funkcjonariuszy policji, funkcjonariuszy ds. rejestracji, funkcjonariuszy przyjmujących, pracowników socjalnych, funkcjonariuszy prowadzących w ramach organu odpowiedzialnego za wydanie decyzji itp. Przedmiotowe narzędzie jest skierowane do osób nie posiadających wiedzy fachowej w dziedzinie medycyny, psychologii, handlu ludźmi lub w innych powiązanych obszarach. Dlatego też w przypadku wielu kategorii szczególnych potrzeb identyfikacja przy wykorzystaniu przedmiotowego narzędzia stanowi zaledwie wstępny etap postępowania, po zakończeniu którego daną osobę należy skierować do specjalisty. Ponadto mimo że narzędzie jest skierowane do pojedynczego odpowiedzialnego funkcjonariusza, dobra praktyka w tym zakresie mogłaby obejmować promowanie multidyscyplinarnego podejścia do identyfikacji i udzielania wsparcia z udziałem specjalistów z różnych dziedzin.

Narzędzie zostało opracowane głównie z myślą o funkcjonariuszach państw UE+, ale może również okazać się przydatne dla innych osób, które w trakcie wykonywanej pracy mają styczność z osobami ubiegającymi się o udzielenie ochrony międzynarodowej.

W jaki sposób korzystać z poszczególnych modułów narzędzia?

Z narzędzia IPSN można korzystać na różne sposoby, w zależności od specyfiki danego przypadku, dostępnych informacji oraz celu, w jakim korzysta się z narzędzia.

Narzędzie IPSN służy przede wszystkim do identyfikacji. Dlatego też na „pierwszym etapie” korzystania z narzędzia użytkownik zazwyczaj opiera się na wskaźnikach. Następnie użytkownik – w oparciu o posiadane informacje na temat danej sprawy, swoją wiedzę i doświadczenie – przeprowadza ocenę i wybiera odpowiednie kategorie z wykazu kategorii osób o szczególnych potrzebach („krok 2”). W zależności od roli użytkownika w systemie azylowym lub od powodu jego zainteresowania daną sprawą, użytkownik może następnie wybrać jeden lub większą liczbę etapów uzupełniających („etap 3”).

Alternatywnie użytkownik może przejść do sekcji „szczególne potrzeby” bezpośrednio.

Aby uzyskać dostęp do wytycznych w sekcji „wsparcie”, należy wybrać odpowiedni etap i wskazać jedną lub większą liczbę kategorii, ponieważ stosowne środki są dostosowane do poszczególnych kategorii.

Dodatkowe informacje na temat poszczególnych sekcji można uzyskać poniżej.

Jak korzystać ze wskaźników

„Etap pierwszy”

Za „pierwszy etap” korzystania z narzędzia IPSN uznaje się zazwyczaj korzystanie ze wskaźników, chyba że użytkownik zidentyfikował już szczególne potrzeby i chciałby uzyskać bezpośredni dostęp do dodatkowych informacji na temat danej kategorii lub etapu wsparcia.

Aby usprawnić proces identyfikacji, wskaźniki podzielono na kategorie (takie jak wiek, stosunki rodzinne, wskaźniki psychospołeczne, wskaźniki środowiskowe itp.), a w niektórych przypadkach również na podkategorie. Każdy wskaźnik jest związany z jedną lub większą liczbą kategorii osób o szczególnych potrzebach.

Należy wybrać wszystkie wskaźniki, które zgodnie z wynikami przeprowadzonych obserwacji i innymi dostępnymi informacjami powinny zostać zastosowane w odniesieniu do danego wnioskodawcy. Choć niektóre wskaźniki mogą być stosunkowo łatwe do wykrycia na wczesnym etapie procedury, inne mogą ujawnić się dopiero na późniejszym etapie (np. po zdiagnozowaniu poważnej choroby) lub mogą okazać się trudne do rozpoznania (np. pogorszenie się stanu zdrowia psychicznego wnioskodawcy). Dlatego też w przypadku ujawnienia nowych wskaźników należy ponownie skorzystać z narzędzia.

Wskaźniki psychospołeczne:  Należy podkreślić, że zastosowanie wskaźników należących do kategorii „wskaźniki psychospołeczne” nie jest równoznaczne z postawieniem jakiejkolwiek diagnozy klinicznej. Podobnie jak w przypadku pozostałych wskaźników, użytkownik dysponuje swobodą uznania w kwestii wyboru wskaźników, które w jego opinii i w oparciu o jego doświadczenia będą najodpowiedniejsze dla osób ubiegających się o udzielenie ochrony międzynarodowej, np.: Czy dana osoba wydaje się przygnębiona lub wycofana w porównaniu z innymi osobami i czy unika kontaktu z innymi osobami? itp. Na podstawie wyników takiej wstępnej identyfikacji użytkownik może ustalić, czy należy skierować wnioskodawcę do osoby, która bardziej szczegółowo oceni jego stan, oraz czy należy udzielić mu wsparcia.

Wskaźników nie należy pod żadnym pozorem postrzegać jako wykazu pytań, które odpowiedzialny funkcjonariusz powinien bezpośrednio zadać wnioskodawcy. Dodatkowe informacje na temat sposobu wykrywania wskaźników można uzyskać w sekcji poświęconej „dowodom”.

Co znajduje się w sekcji „szczególne potrzeby”?

 

Każda kategoria szczególnych potrzeb została opatrzona wprowadzającą sekcją „informacje o niniejszej kategorii”, w której zawarto podstawowe informacje na temat danej kategorii, dalsze ogólne informacje mające istotne znaczenie dla procesu identyfikacji, oraz informacje na temat potencjalnych szczególnych potrzeb danej osoby w ramach procedury azylowej. Kolejna sekcja zawiera wykaz wszystkich wskaźników powiązanych ze szczególnymi potrzebami; po niej następuje sekcja poświęcona stosownym dowodom, które mogą być dostępne (na przykład zeznaniom lub dowodom natury medycznej). W sekcji poświęconej wynikom użytkownik otrzyma również informację o tym, że niektóre inne kategorie są ściśle powiązane z zaznaczonymi przez niego kategoriami – w takim przypadku powinien rozważyć możliwość ich dodania i zbadania.

„Etap drugi”

Liczba zaznaczonych wskaźników wyświetla się obok kategorii osób o szczególnych potrzebach, z którą są one powiązane. Następnie użytkownik powinien przeprowadzić dalszą ocenę, aby ustalić, które z tych kategorii mogą mieć znaczenie dla danego wnioskodawcy – niektóre z kategorii można wykluczyć już na tym etapie, posiłkując się dodatkowymi informacjami zawartymi w aktach sprawy. Oczywiście sama liczba zaznaczonych wskaźników nie stanowi istotnej przesłanki; poszczególne wskaźniki mają różną wagę, która nie jest brana pod uwagę w ramach narzędzia. Na przykład zaznaczenie wskaźnika „(dziecko) bez opieki” stanowiłoby bardzo wyraźną przesłankę wskazującą, że dany wnioskodawca jest małoletnim bez opieki. Z kolei zaznaczenie wskaźnika „wysoki poziom pobudzenia” i „zaburzenia snu” nie musi zawsze oznaczać, że wnioskodawca padł ofiarą tortur, zgwałcenia lub innych poważnych form przemocy psychicznej, fizycznej lub seksualnej, mimo że liczba figurująca przy tych kategoriach byłaby większa niż w poprzednim przykładzie. W wielu przypadkach może zachodzić konieczność przeprowadzenia dalszej oceny przy wykorzystaniu środków znajdujących się w dyspozycji odpowiedzialnego funkcjonariusza oraz – potencjalnie – poprzez skierowanie danego wnioskodawcy do specjalisty.

Po przeprowadzeniu oceny na „drugim etapie” użytkownik może zaznaczyć kategorie, które uznaje za istotne dla pozyskania dalszych informacji.

Bezpośredni dostęp

W niektórych przypadkach może okazać się, że szczególne potrzeby zostały zidentyfikowane na wcześniejszym etapie procedury – w takiej sytuacji użytkownik może uzyskać bezpośredni dostęp do odpowiednich kategorii poprzez ich zaznaczenie.

Co znajduje się w sekcji „wsparcie”?

Po wybraniu interesującej go kategorii użytkownik może również wybrać odpowiedni(-e) etap(y), aby uzyskać dostęp do zwięzłych wytycznych w zakresie możliwych do zastosowania środków dotyczących szczególnych gwarancji proceduralnych lub wsparcia w zakresie przyjmowania:

Na każdym etapie określono różne działania (np. zmiana wyposażenia pokoju do przesłuchań, skierowanie wnioskodawcy do pracownika służby medycznej) – odpowiedzialny funkcjonariusz powinien rozważyć możliwość ich podjęcia. Działania przewidziane w przedmiotowym narzędziu nie mają wiążącego charakteru – w poszczególnych przypadkach może zachodzić konieczność zastosowania zindywidualizowanych rozwiązań; niemniej jednak zwięzłe wytyczne przedstawione w tych sekcjach wskazują, jakiego rodzaju działania można uznać za zgodne z obowiązującymi normami UE.

Choć kwestie dotyczące wsparcia w zakresie przyjmowania są brane pod uwagę na poszczególnych etapach procedury, należy podkreślić, że przyjęcie nie stanowi odrębnego etapu procedury oraz że problematyka wsparcia w zakresie przyjmowania ma istotne znaczenie na wszystkich etapach procedury.